23.09.2020 | ŚRODA | 15:30–16:30 | Gorlickie Centrum Kultury

CIĘŻKOWICE I JA — WALDEMAR BAWOŁEK

Pomarli, Wydawnictwo Czarne, 2020

Spotkanie autorskie; moderacja: Andrzej Stasiuk

Waldemar Bawołek w swojej onirycznej prozie przedstawia historie bliskich, którzy odeszli — wujka Mordawskiego, który z zamiłowaniem opowiadał anegdoty z pracy w milicji i ukradkiem popijał z piersiówki, babci dewotki, uprzykrzającej życie synowej, czy Mateusza, pogrążonego w smutku miłośnika muzyki klasycznej. Bohater Bawołka, spacerując po wiejskich drogach, rozlicza się ze wspomnieniami, marzeniami i żalem. Rzeczywistość miesza się z senną fantazją, przeszłość z teraźniejszością, a realizm z fikcją. W tle polska wieś, w której każdy musi się zmierzyć ze swoimi lękami. Pomarli to opowieść o tych, których już nie ma, o niewykorzystanych możliwościach i próbie ucieczki od dotkliwej samotności, a może próbie pogodzenia się z nią.

„Na tym polega wybitność pisarstwa Bawołka: tak operuje słowami, tak buduje zdania, że spoza najprostszych opisów wyłania się głębia, subtelne przeżycia.” (Leszek Bugajski, tworczosc.com.pl)

„Dawno już nie czytałem tak świetnej prozy, dzięki której pewnego popołudnia w autobusie Kraków–Wieluń niemal zapomniałem o bożym świecie.” (Józef Baran)

WALDEMAR BAWOŁEK | Pracował jako instruktor higieny w Terenowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, samodzielny referent zaopatrzenia w Zakładach Azotowych, zarządzał piekarnią Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Gromniku, wykonywał prace fizyczne jako robotnik gospodarczy przy Urzędzie Gminy w Ciężkowicach. Jako prozaik debiutował w 1996 roku zbiorem opowiadań Delectatio morosa wydanym przez Państwowy Instytut Wydawniczy. Potem opublikował La petite mort, Raz dokoła,  To co obok, Humoreskę, Echo słońca i Bimetal. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia. Od urodzenia mieszka w małopolskich Ciężkowicach, które użyczają swojej przestrzeni literackim światom jego prozy. W 2020 w Wydawnictwie Czarne ukazała się jego najnowsza książka, Pomarli.

Źródło: www.czarne.com.pl

23.09.2020 | ŚRODA | 17:00–18:00 | Gorlickie Centrum Kultury

ZDJĘCIE ZA OPOWIEŚĆ — AGNIESZKA PAJĄCZKOWSKA

Wędrowny zakład fotograficzny, Wydawnictwo Czarne, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Paulina Małochleb

Dzień dobry, prowadzę Wędrowny Zakład Fotograficzny. Jeżdżę od wsi do wsi, robię zdjęcia portretowe i drukuję je na miejscu. Zdjęcia są za darmo albo za coś do jedzenia. Lub za opowieść. Bo pani pewnie stąd? Klisza nie pęknie, proszę się nie martwić — zdjęcia są cyfrowe, ale drukowane na papierze. Że stara i ludzi będzie straszyć? Bez obaw, portret będzie tylko dla pani, nie dam go do gazety, a pani będzie miała pamiątkę. Bo kiedy pani ostatni raz zdjęcie u fotografa robiła? Trzydzieści lat temu? A widzi pani. Młodzi mają w komputerach, ale to nie to samo, prawda? Ja? Tak, mieszkam w samochodzie, jeżdżę latem wzdłuż granicy. Pamięta pani, że byli dawniej fotografowie, portrety robili? Naprawdę płacić nie trzeba. Jajka wezmę, chętnie. Nie ma pośpiechu, pani się przyszykuje, ja zrobię zdjęcie i posłucham. Bo proszę powiedzieć — jak tu jest?

„Zdjęcie za historię. Z tego prostego impulsu rodzi się złożona opowieść o pamięci, uprzedzeniach, życiu na wsi, tragicznych losach, w końcu o samej fotografii. Agnieszka Pajączkowska zabiera nas na pogranicze — do miejsc zapomnianych, gdzie trud większy i losy powikłane. Zagląda na podwórka i słucha osobistych historii. Bez oceniania, z góry postawionych tez, po prostu oddaje głos napotkanym bohaterom — warto się w niego wsłuchać.” (Agnieszka Obszańska, Program 3 Polskiego Radia)

„Najpierw z tej opowieści wyłania się wieś, o której myślałam, że już jej nie ma. Ta z Zapisu socjologicznego Zofii Rydet: duszne, zagracone, ciemne wnętrza, a w nich starzy, zapomniani, biedni ludzie. Cały świat mieści się w jednym ujęciu. A potem przychodzą ich historie: niespełnione miłości, rozbite rodziny, trauma wojny i przesiedlenia. Agnieszka Pajączkowska ze swym wędrownym zakładem podróżuje po przygranicznych wsiach i odnajduje istotę człowieka. Udowadnia, że fotografia to przede wszystkim spotkanie. To w tej książce porusza najbardziej.” (Aldona Łaniewska-Wołłk, Program 2 Polskiego Radia)

„Nie ma tu sielanki, ale są zachwyty nad niespodziewanym pięknem. Także wątki krytyczne – wszechobecny seksizm, patriarchat czy antysemityzm — jednak bez wyższościowego tonu i epatowania patologią. Dlatego książka Pajączkowskiej, która zdaje sobie sprawę z ograniczeń własnej percepcji, to wyjątkowy, wielowymiarowy portret polskiej prowincji.” (Michał Sowiński, tygodnikpowszechny.pl)

„Jej Wędrowny Zakład Fotograficzny, mający w zamyśle służyć robieniu zdjęć miejscowej ludności, stanowił wyłącznie pretekst do rozmowy, zrozumienia ich przeszłości, usłyszenia historii, o których od dawna lub nigdy nikt nie miał odwagi mówić.” (Pola Starczyńska, miesięcznik.znak.com.pl)

AGNIESZKA PAJĄCZKOWSKA | Kulturoznawczyni, twórczyni projektów fotograficznych, kulturalnych i edukacyjnych, kuratorka wystaw fotograficznych, animatorka kultury, absolwentka Instytutu Kultury Polskiej UW. W latach 2012–2016 prowadziła Wędrowny Zakład Fotograficzny – jeżdżąc 30-letnim volkswagenem T3 wzdłuż wschodniej granicy Polski, oferowała mieszkańcom wiosek wykonanie zdjęcia portretowego w zamian na jedzenie i opowieści. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w obszarze „Sztuki wizualne”. Laureatka konkursu Kulturysta Roku 2016 – nagrody przyznawanej przez Radiowy Dom Kultury. Publikowała m.in. w „Kontekstach”, „Zagładzie Żydów”, „Widoku”, „małej kulturze współczesnej”, „Res Publice”, „Krytyce Politycznej”, „Wysokich Obcasach”. W 2019 roku wydała wraz z Aleksandrą Zbroją książkę A co wyście myślały? Spotkania z kobietami z mazowieckich wsi. Za książkę Wędrowny zakład fotograficzny (2019) otrzymała Nagrodę im. W. Kazaneckiego.

Źródło: www.czarne.com.pl

23.09.2020 | ŚRODA | 18:30–19:30 | Gorlickie Centrum Kultury

ŁATWO PALNE CIAŁO — KALINA BŁAŻEJOWSKA

Uparte serce. Biografia Poświatowskiej, Wydawnictwo Znak, 2014

Spotkanie autorskie; moderacja: Paulina Małochleb

Halina Poświatowska pisze wiersze z potrzeby serca. Serca słabego i zdradliwego. Każde jego uderzenie od wczesnego dzieciństwa przypomina o śmierci. Przy każdym szybszym kroku pozbawia ją oddechu, powołuje dławienie w krtani i kłucie w płucach. Nie pozwala bawić się z rówieśnikami, swobodnie spacerować ani tańczyć. Uniemożliwia studiowanie, bo pragnienia i ambicje muszą przegrać z wysokimi schodami. Serca, które mimo swoich ograniczeń, a może właśnie z ich powodu, każe jej gnać przez życie bez opamiętania.

Biografia Haliny Poświatowskiej to poruszająca opowieść o krótkim, lecz intensywnym życiu jednej z najpopularniejszych polskich poetek. Zadebiutowała w wieku 21 lat. W tym samym roku została wdową po szczęśliwym, choć krótkim małżeństwie. Uratowała ją operacja serca, przeprowadzona w Ameryce dzięki hojności tamtejszej Polonii. Nie na długo. Zmarła w wieku zaledwie 32 lat. Kalina Błażejowska odsłania jej nieznaną twarz: zbuntowaną, ironiczną, daleką od sentymentalnego wizerunku, z którym jest kojarzona. Przede wszystkim jednak to książka o odwadze i pragnieniu życia, o sprzeciwie wobec nieuniknionego, o potrzebie zmysłowego potwierdzania swojego istnienia, wśród światła, kolorów i zapachów. To historia niezależnej kobiety, która próbuje okpić los i uciec od przeznaczenia, ratunku szuka w miłości i poezji, od samego początku naznaczonych śmiercią. Kobiety, która do samego końca nie pozwala, by ktokolwiek decydował o jej życiu za nią.

KALINA BŁAŻEJOWSKA | Redaktorka działu kultury „Tygodnika Powszechnego”, absolwentka filmoznawstwa oraz dziennikarstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Stypendystka Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, laureatka Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej dla młodych dziennikarzy. Specjalizuje się w portretach twórców, głównie pisarzy polskich XX wieku.

Źródło: www.znak.com.pl

23.09.2020 | ŚRODA | 20:00–21:00 | Gorlickie Centrum Kultury

SILNY — MIKOŁAJ ŁOZIŃSKI

Stramer, Wydawnictwo Literackie, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Paulina Małochleb

Sugestywna, wielogłosowa opowieść o losach żydowskiej rodziny w międzywojennym Tarnowie. Osobiste dramaty, miłości, zdrady i rozstania, świecące pustkami kieszenie i marzenia o fortunie. Nadzieja na sprawiedliwy świat, do którego nieuchronnie wdziera się Zagłada.

Zwyczajna rodzina. Nathan tęskni za Nowym Jorkiem, Rywka marzy o wycieczce nad morze. Wychowują szóstkę dzieci, które szybko dorastają: Rena zakochuje się ze wzajemnością w żonatym mężczyźnie, Rudek idzie na filologię klasyczną, ale jest realistą, więc znajduje pracę w Syndykacie Świec. Hesio i Salek ulegają fascynacji ideą komunizmu i grozi im aresztowanie, a Wela i Nusek nie mogą się już doczekać tej wymarzonej dorosłości. Poznajemy każdego z bohaterów osobno, zaprzyjaźniamy się z nimi, odkrywamy ich słabości, sekrety i najskrytsze pragnienia, wchodzimy w ich świat, pełen kolorów, smaków, zapachów. Czy domyślają się, co przed nimi? Kiedy konflikty narodowe zaczynają narastać, do świata Stramerów powoli wkrada się coś, czego jeszcze nie rozumieją. Choć już przeczuwają.

„Ta historia, opowieść o biednej, żydowskiej rodzinie mieszkającej w latach międzywojennych w Tarnowie, jest, zdawałoby się, skazana na nieuleczalny smutek i wiadome zakończenie. A jednak Mikołajowi Łozińskiemu udało się wymazać czerń, którą nasza pamięć zabarwia tamte lata. Bohaterowie nie wiedzą, co ich czeka, my wiemy aż za dobrze. Autor pozwala swoim postaciom mylić się, popełniać niezliczone głupstwa; ofiarowuje im życie, niekiedy trywialne, niekiedy pełne sensu, czasem groteskowe, wesołe i tragiczne”. (Adam Zagajewski)

MIKOŁAJ ŁOZIŃSKI | Pisarz, autor tłumaczonych na wiele języków powieści wyróżnionych m.in. Nagrodą Fundacji im. Kościelskich (Reisefieber) oraz Paszportem „Polityki” (Książka). Jego najnowsza powieść Stramer jest nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2020 oraz znalazła się w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2020. Mieszka w Warszawie.

Źródło: www.wydawnictwoliterackie.pl

24.09.2020 | CZWARTEK | 15:30–16:30 | Gorlickie Centrum Kultury

BOCZNYMI ULICAMI — MARIUSZ SZCZYGIEŁ

Osobisty przewodnik po Pradze, Dowody na Istnienie, 2020

Spotkanie autorskie; moderacja: Justyna Sobolewska

Jubileuszowy, 10. tytuł Mariusza Szczygła, który ukazuje się dwadzieścia lat po pierwszym wyjeździe autora do Pragi wiosną 2000 roku, kiedy to uwiodły go miasto i język. Jak sam mówi, książka ta wzięła się ze zdenerwowania: „Od momentu pierwszych moich publikacji o Pradze nie ma tygodnia, żebym nie dostał pytania o jakieś miejsca magiczne, ważne, osobiste. Ma to być oczywiście Praga bez mostu Karola i bez Hradczan. Nadmiar tych próśb, a zwłaszcza niemożność odpisywania na wszystkie, zaczął mnie irytować, postanowiłem więc zamienić to uczucie w coś pozytywnego. Napisałem przewodnik, do którego wszystkich będę teraz odsyłał”.

Dom jako cios między oczy. Dworzec jako upadła bajka. Most, który ułatwia śmierć. Schron przed beznadzieją. Góra nieobojętności. Pomnik gejów. Kościół zgubiony na podwórku. Grób jako kryształ. Kamienica, która drga. Prysznic jako metafora. Do tego rozmowy z Czeszkami i Czechami. Znanymi i nieznanymi. Miejsca opisywane w przewodniku zobaczycie dzięki fotografiom Filipa Springera.

MARIUSZ SZCZYGIEŁ | Reporter i felietonista, od 1990 roku związany z „Gazetą Wyborczą” (uczeń Hanny Krall)  i jej reporterskim dodatkiem „Duży Format”. Laureat m.in. Europejskiej Nagrody Literackiej 2009 oraz Nike Czytelników 2007 za książkę Gottland. Zdobył tytuł Dziennikarz Roku 2013 w konkursie Grand Press oraz Nagrodę im. Andrzeja Woyciechowskiego. Książka Nie ma zdobyła tytuł Reportażu Dekady w plebiscycie organizowanym przy okazji 10. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Mariusz Szczygieł otrzymał również za nią w 2019 roku Nagrodę Literacką Nike oraz Nike Czytelników. Jego książki zostały przetłumaczone na kilkanaście języków. Jest także autorem antologii reporterskich, w tym trzytomowej 100/XX. Antologii polskiego reportażu XX wieku. Pracuje w Fundacji Instytut Reportażu, jest współzałożycielem Wydawnictwa Dowody na Istnienie, mieszka w Warszawie. Jego najnowsza książka to Osobisty przewodnik po Pradze (2020).

Źródło: www.dowody.com

24.09.2020 | CZWARTEK | 17:00–18:00 | Gorlickie Centrum Kultury

MIKROHISTORIE — MACIEK BIELAWSKI

Doktor Bianko i inne opowiadania, Książkowe Klimaty, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Wojciech Bonowicz

W prozie Maćka Bielawskiego stykamy się ze światem widzianym w mikroskali, z czułością i empatią, która pozwala narratorowi pokazać bohaterów bez wszechobecnego dydaktyzmu czy błyskawicznej, i w związku z tym często niesprawiedliwej, oceny. Bielawski jest uważnym słuchaczem, który wiedzie czytelnika w zupełnie inną stronę, niż się spodziewamy. Z premedytacją wycisza dramaty, a poprzez dobór tematyki: codzienność, prowincjonalność – niejako zachęca do pozostawania na uboczu.

MACIEK BIELAWSKI | W 2016 opublikował debiutancką powieść Twarde parapety. W 2017 został laureatem nagrody głównej w konkursie na najlepsze opowiadanie organizowane przez Międzynarodowy Festiwal Opowiadania. Publikował w magazynie „Ha!art” oraz „Wysokich Obcasach”. W 2019 opublikował zbiór Doktor Bianko i inne opowiadania. Mieszka we Wrocławiu. 

Źródło: www.ksiazkoweklimaty.pl

24.09.2020 | CZWARTEK | 18:30–19:30 | Gorlickie Centrum Kultury

WCZASY DLA SMUTNYCH KOBIET — OLGA HUND

Psy ras drobnych, Ha!Art, 2018

Spotkanie autorskie; moderacja: Paulina Małochleb
Z Olgą Hund połączymy się internetowo. Widzów zapraszamy do GCK-u, skąd będziemy łączyć się z autorką.

Bohaterka: pacjentka (lat 28) depresyjna, bezczynna, zalegająca w łóżku, wycofana z relacji towarzyskich, przyjęta do szpitala psychiatrycznego z powodu pogarszania się stanu psychicznego i nadużywania leków. Cechuje ją postępująca apatia, spadek energii z zaleganiem w łóżku, utrata zainteresowań, gorsze skupienie i koncentracja uwagi, unikanie ludzi, płaczliwość z myślami i tendencjami samobójczymi. Pierwszej nocy w szpitalu płacze tak głośno i mruczy tak żałośnie, że pozostałe pacjentki w akcie zbiorowej zemsty okradają ją z gazety i mydła. Miejsce wydarzeń: szpital w Kobierzynie, antyarka załadowana kobietami przeznaczonymi do wyginięcia, odrzuconymi egzemplarzami cechującymi się fatalną kombinacją genów.

„Olga Hund zabiera nas w podróż przez lecznicę rozczarowania światem. Światem, w którym wszystko może być urojone, tylko przemoc jest prawdziwa. Sam szpital psychiatryczny to metafora systemu, w którym żyjemy. Jest lokalna waluta i jej zmienny kurs, władza i monopol na sprawowanie przemocy, kultura i sztuka. Jest też odpowiednik parlamentu i demokracji, które dają tak samo mało nadziei, jak te prawdziwe. Te 'wczasy dla smutnych dzieci' są tylko po to, żeby przywrócić bohaterki do tego, co je tu przywiodło: do ojców, wujków, mężów, matek, Kościoła, rachunków, eksmisji i chwilówek. Do rozczarowania, które muszą nauczyć się przeżywać po cichu.” (Katarzyna Rakowska, Inicjatywa Pracownicza)

„Czyta się z wypiekami, śmiechem i przerażeniem. Świetna na wakacje, do lasu, do autobusu, do grobu, na depresję i zbyt dobry humor. Wykręca mózg.” (Ziemowit Szczerek)

OLGA HUND | Urodzona w Małopolsce. W dzieciństwie jeździła na wakacje do Rabki i Krynicy Zdroju. Obecnie mieszka w Pradze i stara się nie wychodzić poza granice Žižkova. Zachłyśnięta sukcesem Nagrody im. Gombrowicza i Nagrody Conrada (za książkę Psy ras drobnych, 2018) oddaje się recenzowaniu barów na Google Maps. Przypomniała sobie, co studiowała i zrobiło jej się przykro. Podobało jej się na eyehategod w Pogłosie. W sercu ma czarne niebo, w domu – trzy pieski: Betty, Calvina, Pinata.

Źródło: www.ha.art.pl

24.09.2020 | CZWARTEK | 20:00–21:00 | Gorlickie Centrum Kultury

ZYGMUNT HAUPT. UCZESTNIK ŻYCIA KULTURALNEGO, LITERACKIEGO I TOWARZYSKIEGO W MIĘDZYWOJENNYM LWOWIE — ANDRZEJ NIEWIADOMSKI, PAWEŁ PANAS

Spotkanie tematyczne; moderacja: Wojciech Bonowicz

Zygmunt Haupt znaczną część swojej młodości, począwszy od lat gimnazjalnych spędził we Lwowie. To miasto pojawia się w jego prozie i korespondencji jako rzeczywistość, która — wraz z prowincją galicyjską — ukształtowała jego wrażliwość i stała się punktem wyjścia oraz tłem dla ponadlokalnych zagadnień. Warto więc poświęcić nieco uwagi temu stosunkowo słabo zbadanemu okresowi życia pisarza, przyjrzeć się przede wszystkim jego przyjaźniom, kontaktom towarzyskim i literackim, na czele z nieformalnym uczestnictwem w grupie „Rybałtów” i momentem debiutu literackiego w latach trzydziestych. Wydaje się bowiem, że choć czas ten nie obfitował w ważne osiągnięcia pisarskie autora Szpicy, to jednak ówczesne kontakty, emocje zbiorowe i „rybałtowskie” inspiracje znalazły swoje odzwierciedlenie w późniejszej, dojrzałej twórczości. (Andrzej Niewiadomski)

ANDRZEJ NIEWIADOMSKI | Poeta, eseista, historyk literatury, redaktor. Współzałożyciel i redaktor Kwartalnika Literackiego „Kresy” (1989–2010). Przez kilkanaście lat zajmował się również krytyką literacką. Debiutował w 1988 roku. Autor dziesięciu książek poetyckich: Panopticum (Lublin 1992); Niebylec (Warszawa 1994); Prewentorium (Lublin 1997); Kruszywo (Legnica 2001); Locja (Kraków 2005); Tremo (Lublin 2010); Dzikie lilie (Poznań 2012); Kapsle i etykietki (Mikołów 2013); Pan Optico (Wrocław 2014); Podwójna kosa (Lublin 2018); książek eseistycznych Mapa. Prolegomena (Lublin 2012) i K Esej podróżny (Wrocław 2018) oraz naukowych: Niebliskie wyprawy. Jerzy Zagórski i poetycka przygoda nowoczesności (Lublin 2001); Światy z jawnych słów i kwiatów ukrytych. O refleksji metapoetyckiej w nowoczesnej poezji polskiej (Lublin 2010); Jeden jest zawsze ostrzem. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta (Lublin 2015), Osiemdziesiąt. Studium o poezji „przełomów” (Lublin 2020). Autor licznych rozproszonych publikacji poetyckich, krytycznych i naukowych (artykuły w czasopismach, publikacjach zbiorowych, słownikach, publikacjach pokonferencyjnych). Zajmuje się problematyką awangardy poetyckiej, poezji najnowszej, metapoezji, katastrofizmu w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, dziedzictwem dwudziestolecia w literaturze powojennej, dynamiką wewnętrznych związków w obrębie polskiej prozy modernistycznej. Publikował m.in. w „Kresach”, „Twórczości”, „Odrze”, „Znaku”, „Toposie”, „FA-arcie”, „Pamiętniku Literackim”, „Tekstach Drugich”. Jego wiersze były tłumaczone na języki: angielski, niemiecki, rosyjski, słowacki, słoweński, bułgarski i hiszpański oraz umieszczane w antologiach nowej poezji polskiej na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. Brał udział w wielu wydarzeniach życia literackiego i kulturalnego. Jest kierownikiem Zakładu Współczesnej Literatury i Kultury Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Mieszka w Lublinie.

PAWEŁ PANAS | Doktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Literaturoznawstwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Autor najnowszej monografii na temat życia i twórczości Zygmunta Haupta: Zagubiony wpośród obcych. Zygmunt Haupt — pisarz, wygnaniec, outsider (Bielsko-Biała–Kraków 2019). Wraz z Andrzejem Niewiadomskim zorganizował pierwszą w historii konferencję naukową w całości poświęconą pisarstwu Haupta (Kazimierz Dolny 2017) oraz zredagował tom studiów: Jestem bardzo niefortunnym wyborem. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta (Lublin 2018). Współpracuje z Festiwalem im. Zygmunta Haupta od pierwszej edycji w 2015 roku.

25.09.2020 | PIĄTEK | 15:30–16:30 | Gorlickie Centrum Kultury

KORNEL FILIPOWICZ. MISTRZ OPOWIADANIA — WOJCIECH BONOWICZ, JUSTYNA SOBOLEWSKA

Moja kochana, dumna prowincja, Wydawnictwo Znak, 2017
Romans prowincjonalny, Wydawnictwo Znak, 2018

Spotkanie tematyczne; moderacja: Darek Foks

Kornel Filipowicz (1913–1990), nowelista, powieściopisarz, scenarzysta, poeta. Jeden z najważniejszych powojennych prozaików. Niekwestionowany autorytet. Niedościgły mistrz opowiadania. Wieloletni partner Wisławy Szymborskiej, miłośnik przyrody, piewca małych miasteczek. Przyjaźnił się między innymi z Tadeuszem Kantorem, Jerzym Nowosielskim, Stanisławem i Tadeuszem Różewiczami, Karlem Dedeciusem, Julianem Przybosiem. 

Jego proza jest klarowna i lakoniczna, nastrojowa i dramatyczna; emanuje z niej empatia dla świata i człowieka. Jego pióro odkrywa podskórny sens pozornie banalnych wydarzeń, zapala ich wewnętrzne światło. Poczucie humoru, duch ironii i delikatne przymrużenie oka nadają im niezwykłą lekkość, a dar przenikliwej obserwacji sprawia, że wydarzenia marginalne, niemal banalne, pod jego piórem nabierają nowych znaczeń.

„Dla mnie to jest jeden z najczystszych, najwybitniejszych naszych prozaików, który swą bezpretensjonalność posunął wręcz do wirtuozerii.” (Jarosław Iwaszkiewicz)

„Filipowicz jest obserwatorem tak czułym i tak wnikliwym, że trudno wychodzi się z jego opowiadań. Po tej podróży współczesna literatura może się wydać rozczarowująca.” (Justyna Sobolewska)

„Filipowicz doprowadził sztukę noweli do przezroczystej, nienarzucającej się doskonałości. Paradoksalnie, krótka, skondensowana forma chwyta życie jako całość”. (Jerzy Jarniewicz, „Książki. Magazyn do czytania”)

WOJCIECH BONOWICZ | Poeta, publicysta. Stale współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym” i miesięcznikiem „Znak”. Opublikował kilka tomów poetyckich, m.in.: Pełne morze (Nagroda Literacka Gdynia 2007); Polskie znaki (nominacja do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2011); Echa (nominacje do Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej 2014); Druga ręka (finał Nagrody Literackiej Nike 2018). Autor biografii Tischner (nominacja do Nagrody Literackiej Nike 2002), tomu gawęd Kapelusz na wodzie oraz dwóch książek dla dzieci: Bajki Misia Fisia; Misiu Fisiu ma dobry dzień, dobry dzień. Opublikował także tom rozmów z Wojciechem Waglewskim pt. Wagiel. Jeszcze wszystko będzie możliwe oraz opracowanie utworów Andrzeja Bursy — Dzieła (prawie) wszystkie. Jego najnowsze książki to zbiór esejów Sto lat. Książka życzeń oraz zbiór felietonów Dziennik końca świata. Autor wyboru opowiadań Kornela Filipowicza Romans prowincjonalny i inne historie.

JUSTYNA SOBOLEWSKA | Krytyczka literacka, dziennikarka tygodnika „Polityka”. Absolwentka polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Wcześniej pracowała w „Przekroju” i „Dzienniku”. Autorka publikacji Książka o czytaniu, czyli resztę dopisz sam (2012), której poszerzone wydanie ukazało się w 2016 roku. Zasiada w kapitule Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. W 2017 roku przygotowała antologię opowiadań Kornela Filipowicza Moja kochana, dumna prowincja. Jest laureatką nagrody PIK-owy Laur, przyznawanej przez Polską Izbę Książki za promocję czytelnictwa. 

Źródło: www.znak.com.pl

25.09.2020 | PIĄTEK | 17:00–18:00 | Gorlickie Centrum Kultury

LAS, KTÓRY PRÓBUJE SIĘ ZBLIŻYĆ — MAŁGORZATA LEBDA

Sprawy ziemi, WBPiCAK, 2020

Spotkanie autorskie; moderacja: Wojciech Bonowicz

Najnowsza książka Małgorzaty Lebdy zawiera wszystkie wiersze z trzech ostatnich tomów poetki: Granicy lasu (2013), Matecznika (2016) i Snów uckermärkerów (2018), za które autorka kolejno otrzymała wyróżnienia: Nagrodę Poetycką im. Krystyny i Stanisława Bednarczyków, Nagrodę im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Orfeusz i Poznańską Nagrodę Literacką – Stypendium im. Stanisława Barańczaka oraz Nagrodę Literacką Gdynia.

Zamknięcie trzech tomów w jednej książce podkreśla konsekwencję projektu tworzonego przez Lebdę, a także, jak pisze autorka posłowia, Paulina Małochleb: „ukazuje nie tylko obsesyjnie powracający stały repertuar tematów poetki, ale przede wszystkim ewolucję kobiecego podmiotu oraz stopniową, powolną, ale wyrazistą jednocześnie przemianę języka poetyckiego”.

Spotkaniu będzie towarzyszył pokaz fotografii stereoskopowej, przedstawiający kadry z rodzinnych stron autorki, Beskidu Sądeckiego (autor fotografii: Neto).

MAŁGORZATA LEBDA | Dorastała w beskidzkiej wsi Żeleźnikowa Wielkia. Autorka pięciu książek poetyckich: Otwarta na 77 stronie (2006), Tropy (2009), Granica lasu (2013), Matecznik (2016), Sny uckermärkerów (2018). Książka Sprawy ziemi (2020) zawiera wszystkie wiersze z trzech ostatnich tomów poetki. Doktor nauk humanistycznych i nauczycielka akademicka. Wyróżniona Stypendium Twórczym Miasta Krakowa 2006, Stypendium Grazelli 2006 oraz stypendium MKiDN 2012. Wielokrotnie nominowana i nagradzana w ogólnopolskich konkursach na najlepszy tom poetycki. Otrzymała m.in. Nagrodę – Stypendium im. Stanisława Barańczaka w ramach Poznańskiej Nagrody Literackiej, Nagrodę Poetycką im. K.I. Gałczyńskiego Orfeusz i Nagrodę Literacką Gdynia. Laureatka Nagrody im. Adama Włodka w 2020 za projekt opowiadań Łakome. Mieszka w Krakowie.

Źródło: www.wbp.poznan.pl

25.09.2020 | PIĄTEK | 18:30–19:30 | Gorlickie Centrum Kultury

WSZELKIE ŻARTY KIEDYŚ WIĘDNĄ — ANDRZEJ NIEWIADOMSKI

Podwójna kosa, Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN, 2018

Spotkanie autorskie; moderacja: Darek Foks

Andrzej Niewiadomski urodził się w Lidzbarku Warmińskim, studiował w Lublinie i z nim związał swoje późniejsze losy. Znajduje to odbicie również w jego twórczości – potrafi doskonale uchwycić różnorodność kultur i tradycji z którymi się styka.

„W wierszach Andrzeja Niewiadomskiego zgodnie współistnieją pomorskie wiosny i beskidzkie jesienie, smutek żydowskiego miasteczka i szarość mazowieckiej równiny. Egzystując na pograniczu wielu kultur i tradycji, poeta przyjmuje ten swoisty konglomerat jako naturalne dziedzictwo. Pozorna prostota i sielskość prowincji ujawnia swoje skomplikowane bogactwo i wielowątkową strukturę, stając się dla poety wartością obiektywną i niepodważalną, środkiem prowadzącym do ocalenia własnej tożsamości. (Ewa Dunaj-Kozakow, „Akcent” 1993/3).

Wiąże się z tym szczególna warstwa językowa jego poezji — często wykorzystuje słowa zapomniane, regionalizmy, wyrazy gwarowe. W wierszach pojawia się kłobuk, tucha, odrzykoń, niewiele zaś jest słów obcych. Poeta nie unika tematów religijnych, porusza je jednak w wyjątkowy, delikatny sposób. Uwagę zwraca również oryginalność jego utworów na tle twórczości jego rówieśników.

„Andrzej Niewiadomski należy do generacji poetów urodzonych w latach 60., tej samej, co tzw. pokolenie «bruLionu» oraz twórcy [...] wyjątkowo kłopotliwi, tacy jak Eugeniusz Tkaczyszn-Dycki, nieco starszy Andrzej Sosnowski i nieco młodszy Artur Szlosarek. Autor dystansuje się od nich, pisząc poezje własną, a zarazem przepełnioną świadomością metaliteracką.” (Edyta Dworak, „Akcent” 2006/3)

ANDRZEJ NIEWIADOMSKI | Poeta, eseista, historyk literatury, redaktor. Współzałożyciel i redaktor Kwartalnika Literackiego „Kresy” (1989–2010). Przez kilkanaście lat zajmował się również krytyką literacką. Debiutował w 1988 roku. Autor dziesięciu książek poetyckich: Panopticum (Lublin 1992); Niebylec (Warszawa 1994); Prewentorium (Lublin 1997); Kruszywo (Legnica 2001); Locja (Kraków 2005); Tremo (Lublin 2010); Dzikie lilie (Poznań 2012); Kapsle i etykietki (Mikołów 2013); Pan Optico (Wrocław 2014); Podwójna kosa (Lublin 2018); książek eseistycznych Mapa. Prolegomena (Lublin 2012) i K Esej podróżny (Wrocław 2018) oraz naukowych: Niebliskie wyprawy. Jerzy Zagórski i poetycka przygoda nowoczesności (Lublin 2001); Światy z jawnych słów i kwiatów ukrytych. O refleksji metapoetyckiej w nowoczesnej poezji polskiej (Lublin 2010); Jeden jest zawsze ostrzem. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta (Lublin 2015), Osiemdziesiąt. Studium o poezji „przełomów” (Lublin 2020). Autor licznych rozproszonych publikacji poetyckich, krytycznych i naukowych (artykuły w czasopismach, publikacjach zbiorowych, słownikach, publikacjach pokonferencyjnych). Zajmuje się problematyką awangardy poetyckiej, poezji najnowszej, metapoezji, katastrofizmu w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, dziedzictwem dwudziestolecia w literaturze powojennej, dynamiką wewnętrznych związków w obrębie polskiej prozy modernistycznej. Publikował m.in. w „Kresach”, „Twórczości”, „Odrze”, „Znaku”, „Toposie”, „FA-arcie”, „Pamiętniku Literackim”, „Tekstach Drugich”. Jego wiersze były tłumaczone na języki: angielski, niemiecki, rosyjski, słowacki, słoweński, bułgarski i hiszpański oraz umieszczane w antologiach nowej poezji polskiej na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. Brał udział w wielu wydarzeniach życia literackiego i kulturalnego. Jest kierownikiem Zakładu Współczesnej Literatury i Kultury Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Mieszka w Lublinie.

Źródło: www.teatrnn.pl

25.09.2020 | PIĄTEK | 20:00–21:00 | Gorlickie Centrum Kultury

POLSKIE TWIN PEAKS — DOMINIKA SŁOWIK

Zimowla, Wydawnictwo Znak, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Justyna Sobolewska

Zimowla zaczyna się tak: miasteczko w Dolinie Zmornickiej oddycha tajemnicami. Z jeziora wyłowiono ciało, ojciec rzucił pracę w urzędzie i został wróżem, a Pszczelarz wytresował swój rój. Misza w wolnych chwilach sprowadza trawkę ze Słowacji. Naga Dygnarówna spaceruje nocą po ulicach. Mieszkańcy albo czekają, aż wydarzy się kolejny cud, albo gorączkowo szukają skarbu. Czy uda się otworzyć od zawsze zamknięte drzwi i odkryć najściślej strzeżony sekret? Cukrówkę coraz gęściej spowija niebezpieczeństwo i lepki mrok.

Intryga literacka opleciona doskonałym warsztatem pisarskim. Dominika Słowik po mistrzowsku zaciera granice między możliwym i niemożliwym, by zabrać czytelnika w gąszcz trudnych do wyjaśnienia zjawisk codzienności.

„Zimowla, thriller z elementami powieści grozy, daje bardzo ciekawy obraz historii najnowszej – lat 80. i 90. Zachłannie pożera czas czytelnika.” (Wojciech Szot, Zdaniem Szota)

„Autorka świetnie łączy grozę, poczucie humoru oraz egzystencjalną czułość, opowiadając o tym, czym jest życie.” (Jarosław Czechowicz, Krytycznym okiem)

DOMINIKA SŁOWIK | Pisarka, jej debiutancka powieść Atlas: Doppelganger (2015) była nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia. Druga powieść Zimowla (2019) została uhonorowana Paszportem „Polityki” i nagrodą „Odkrycie Empiku”. Znalazła się także wśród 10 najważniejszych książek roku 2019 dwumiesięcznika „Książki”.

Źródło: www.znak.com.pl

26.09.2020 | SOBOTA | 14:00–15:00 | Gorlickie Centrum Kultury

MATKI NIE ODCHODZĄ — MIRA MARCINÓW

Bezmatek, Wydawnictwo Czarne, 2020

Spotkanie autorskie; moderacja: Wojciech Bonowicz

W brawurowej prozie Miry Marcinów wszystko jest dzikie i dziwne, a najdziwniejsza jest śmierć, której miało nie być. Bo na świecie są tylko dwie okoliczności końca: ktoś zmarł śmiercią tragiczną lub po długich cierpieniach. W tej książce jest inaczej. Są lata dziewięćdziesiąte i te teraz, są małe dziewczynki i młode matki. Marcinów próbuje znaleźć nowy język na opisanie straty i ze skrajnej intymności robi literaturę: transową, mocną, dowcipną, a jednocześnie drżącą, okrutnie szczerą, pełną czułości i tęsknoty nie wiadomo za czym, choć wiadomo, że tej pustki wypełnić się nie da.

Bezmatek to brutalna opowieść o pragnieniu życia i ucieczce od umierania oraz historia wielkiej, szalonej i zachłannej miłości, jaka może wydarzyć się tylko między matką a córką.

„Najpierw jest drżenie; po tej lekturze trudno wrócić do siebie. Później jest zazdrość; facetowi tak trudno przedrzeć się w gorzki i wspaniały świat matki i córki. I wreszcie doznanie piękna: Mira Marcinów, to nucąc, to tnąc ostro, napisała niezwykłą książkę o łaknieniu życia.” (Marek Bieńczyk)

„Przyznam szczerze — dawno nie czytałem w polskiej (i nie tylko polskiej) prozie czegoś tak poruszającego, bezkompromisowego i oryginalnego. Bezmatek to opowieść o matkach i córkach, o stracie, rozpaczy, żałobie, śmierci i życiu. Zarazem jest to książka, która świetnie, choć w sposób nieoczywisty, pasuje do sytuacji, w której jesteśmy.” (Tomasz Stawiszyński, audycje.tokfm.pl)

MIRA MARCINÓW | Filozofka, doktorka psychologii, autorka czterech książek, m.in. Historii polskiego szaleństwa, za którą była nominowana do Poznańskiej Nagrody Literackiej (2019) oraz prozy: Bezmatek (Wydawnictwo Czarne, 2020). Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Współzałożycielka i dyrektorka Ośrodka Myśli Psychoanalitycznej oraz prezeska Fundacji IFiS PAN. Laureatka Nagrody Premiera za rozprawę doktorską i stypendium naukowego dla wybitnych młodych naukowców. Finalistka Nagród Naukowych „Polityki” (2019). Pisze eseje o melancholii i teorii szaleństwa oraz ekfrazy sztuki współczesnej. Twórczyni „Radia Głosy” i performance’ów o zabarwieniu psychiatrycznym.

Źródło: www.czarne.com.pl

26.09.2020 | SOBOTA | 15:30–16:30 | Gorlickie Centrum Kultury

Z LEWEJ RÓWNO, Z PRAWEJ POSZARPANE — ADAM KACZANOWSKI

Zabawne i zbawienne, Biuro Literackie, 2020

Spotkanie autorskie; moderacja: Darek Foks

„Chciałem, żeby to była moja najczulsza i najbrutalniejsza książka zarazem. Mam nadzieję, że rozbawi ona czytelnika do łez” — mówi o tomie Adam Kaczanowski. „Piszę tak, by moje wiersze wywodziły się z prozy i nie dawały zamknąć w eseju. Dotąd starałem się także, by ich lektura zawsze była zabawna, a nigdy zbawienna. Zdarza się jednak, że człowiek postanawia się serio odsłonić, narażając przy tym na śmieszność.” W rozmowie w magazynie literackim biBLioteka autor dodaje: „Biorę kawałki rzeczywistości i tak je obrabiam, by wyglądały na abstrakcję. Wychylam rzeczywistość o jeden stopień. Materiał do badań pobieram od żywego człowieka”.

Zdaniem Anny Kałuży: „W Zabawnych i zbawiennych zbawcza potęga komizmu nie sięga religijnych, transcendentnych sfer — przyciąga nas raczej do świata społecznych, ekonomicznych, świeckich i indywidualnych związków. Jest w najnowszej książce [Kaczanowskiego] jednak coś, czego wcześniej u autora w takim natężeniu i frontalnym ustawieniu mogliśmy nie dostrzegać, czyli komiczność właśnie — specyficznie przez niego rozprowadzana w artystycznej materii”. I dodaje: „Jego strategię artystyczną nazwałabym — biorąc pod uwagę niektóre jej aspekty — klaunadą”.

ADAM KACZANOWSKI | Raczej pisarz, trochę performer. Człowiek-małpa, Calineczka, klaun, laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia. Autor trzech powieści i dziesięciu książek z wierszami. Ostatnio opublikował zbiór opowiadań Czego boją się rodzice (Disastra Publishing) oraz zbiór wierszy Zabawne i zbawienne (Biuro Literackie). W październiku 2020 Wydawnictwo Warstwy opublikuje jego poemat Spis treści, napisany wspólnie z Piotrem Janickim. Poznaniak, mieszka w Warszawie. 

Źródło: www.biuroliterackie.pl

26.09.2020 | SOBOTA | 17:00–18:00 | Gorlickie Centrum Kultury

ROZMOWY ROŚLIN — URSZULA ZAJĄCZKOWSKA

Patyki, badyle, Wydawnictwo Marginesy, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Wojciech Bonowicz

Relacja badaczki samotnie podążającej ścieżkami natury. To pogranicze fizyki Newtona i poetyki, to matematyka i filozofia, a przede wszystkim szczera czułość dla żyjących zielonych istot. Czym są ekspresje roślinnego życia? Jak je wyrazić w granicach języka? Jak poruszają się pędy mięty i dyni? Czy wpływa na nie Księżyc? Co robi wiatr koronom drzew? W jaki sposób goją się rany i co sprawia, że rośliny się deformują? Skąd w nich ten pęd do przeżycia w każdych warunkach. Kiedy i jak umierają?

W ludzkim rozumieniu rośliny są tłem naszego życia. Ozdobą lub pokarmem. Nie myśli się o nich jak o bogatym świecie niezależnych istot, które odznaczają się niezwykłą wrażliwością, zdolnością do przekształcania własnych ciał i które istniały na długo przed tym, zanim pojawił się na ziemi jakikolwiek ssak. Patyki, badyle to spotkanie człowieka z wnętrzem ciał roślin, z ich językiem widocznym w budowie liści, łodygach i korzeniach. Takiej opowieści jeszcze nie było.

„Kroi dla nas łodygi, babrze się w ziemi, głaska mech, przeczesuje pobocza i wypatruje chwastów w ruinach. Naukową precyzję poddaje sprawdzianowi literackiego słowa, słowo zaś wysyła na nauki na leśną ściółkę. Spotkanie nadzwyczaj czułego i intensywnego pisarskiego języka z tak nam mało znanym światem patyków i badyli daje piorunujący efekt.” (Zofia Król, dwutygodnik.com)

„Urszula Zajączkowska przepowiada przeszłość i z wnętrza badyla, i z ruin miasta. Czyta przyrodę wyczulona nie tylko na zjawiska, ale i na język. A czytanie tej książki przypomina spacer z autorką, na którym udziela się nam jej czułość spojrzenia. I dopiero teraz widać, ile się wokół nas dzieje!” (Justyna Sobolewska, „Polityka”)

URSZULA ZAJĄCZKOWSKA | Poetka, botaniczka, artystka wizualna i muzyk, adiunkt w Samodzielnym Zakładzie Botaniki Leśnej SGGW w Warszawie. Studiuje wzrost, anatomię i ruchy roślin. Bada ich aerodynamikę oraz biomechanikę. Jej debiutancki tom poezji Atomy (2014) był nominowany do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius w 2015 roku. W tym samym roku, wraz z grupą artystów, stworzyła projekt artystyczny Cambium Killers, który jest wyrazem sprzeciwu wobec punktowego systemu oceny w nauce. W 2016 roku stworzyła film Metamorphosis of Plants, powstały z inspiracji dziełem J.W. Goethego pod tym samym tytułem. Jest to ekspresja na podstawie naukowych nagrań ruchów roślin powiązana z tańcem solisty Baletu Narodowego, Patryka Walczaka. Film wygrał Scinema Festival of Science Film w kategorii Najlepszy Film Eksperymentalny/Animacja. W 2017 roku została finalistką FameLab, konkursu popularyzatorskiego dla naukowców, organizowanego przez Centrum Nauki Kopernik i British Council. Na początku 2017 roku ukazał się tom minimum, nagrodzony Nagrodą Kościelskich, za który została również nominowana do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius w kategorii książka roku oraz do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego. Ostatnia publikacja, Patyki, badyle (Wydawnictwo Marginesy 2019), otrzymała Nagrodę Literacką Gdynia 2020 w kategorii eseistyka.

Źródło: www.marginesy.com.pl

26.09.2020 | SOBOTA | 18:30–19:30 | Gorlickie Centrum Kultury

PO CO CZYTAĆ KLASYKÓW — RYSZARD KOZIOŁEK

Wiele tytułów, Wydawnictwo Czarne, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Andrzej Stasiuk

Czytajmy klasyków, by poznać przyszłość — nawołuje Ryszard Koziołek, pokazując, jak ważna dla przetrwania naszego gatunku jest zdolność rozumienia i komentowania literatury. Bo to właśnie literatura dostarcza nam narzędzi do wyobrażania sobie przyszłości, to ona pomaga nam odróżnić kłamstwo fikcji od kłamstwa, które podaje się za prawdę. Skomplikowane? Nie mniej niż fake newsy, medialne manipulacje i gąszcz wiadomości udostępnianych w internecie. Literatura w interpretacji Koziołka to nie martwy zapis, oceniany przez krytyków, opisywany przez literaturoznawców i przeznaczony do tego, by dręczyć młodzież szkloną. To spoglądanie w lustro kultury, specjalna odmiana edukacji obywatelskiej, której celem jest nie tylko rozumienie świata, ale też wytworzenie w sobie zdolności do wyrażania niezgody na to, co już jest i co może być.

Zbiór esejów o literaturze, kulturze, historii i sztuce to erudycyjna wyprawa szlakiem wielkich dzieł, bohaterów i kulturowych kontekstów. Jest tu Szekspirowski sonet jako sposób na bezradność, jest wywrócona do góry nogami Lalka, śmiejący się Camus i pytania o to, czego o Jezusie nie powiedzieli nam ewangeliści. Koziołek używa tekstów starożytnych do wyjaśniania zdarzeń jak najbardziej współczesnych, dlatego niech nie zdziwi czytelnika spotkanie w jednym zdaniu Harveya Weinsteina ze świętym Augustynem.

RYSZARD KOZIOŁEK | Literaturoznawca, eseista. Profesor w Instytucie Literaturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego, rektor Uniwersytetu Śląskiego (od 2020), stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego”. W latach 2012–2015 był członkiem jury Nagrody Literackiej Nike. W 2010 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii eseistyka za książkę Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy (Wydawnictwo Czarne 2018). Wydał również Zdobyć historię. Problem przedstawienia w „Twarzy księżyca” Teodora Parnickiego (1999), Znakowanie trawy albo praktyki filologii (2011), opracował Tylko Beatrycze Teodora Parnickiego w serii Biblioteka Narodowa (2004). W 2016 ukazał się jego zbiór esejów Dobrze się myśli literaturą (Wydawnictwo Czarne 2016), nagrodzony Śląskim Wawrzynem Literackim. W 2017 otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej. Ostatnio opublikował zbiór esejów Wiele tytułów (Wydawnictwo Czarne 2019). 

Źródło: www.czarne.com.pl

26.09.2020 | SOBOTA | 20:00–21:00 | Gorlickie Centrum Kultury

BIAŁE PLAMY — BARBARA SADURSKA

Mapa, Wydawnictwo Nisza, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Darek Foks

7 opowiadań połączonych motywem piętnastowiecznej mapy świata.

„Mapy niegdyś pokazywały znany świat i jego krańce, koiły lęk. Ale też rozpalały wyobraźnię. Białe plamy wzywały. Mapa Barbary Sadurskiej — literacko zadziorna i odświeżająca, narracyjnie łotrzykowska i nostalgiczna, konstrukcyjnie nielinearna i precyzyjnie domknięta — nie próbuje pokrywać wyślizganego przez pisarzy terytorium. Ona idzie znacznie dalej. Bawiąc, uczy. Ucząc, przeraża. Że tyle człowiek wie o sobie, ile pierwsi kartografowie wiedzieli o świecie.” (Adam Pluszka)

BARBARA SADURSKA | Prawniczka, pisarka. Debiutowała zbiorem opowiadań Mapa (Wydawnictwo Nisza 2019), która otrzymała tytuł Olśnienia Roku (Onet 2020) oraz była nominowana do Nagrody Literackiej im. W. Gombrowicza. Laureatka konkursu na Międzynarodowym Festiwalu Opowiadania 2018 (Wrocław). Publikowała w „Twórczości”, „Piśmie”, miesięczniku „Znak”, magazynie „Wizje”. Mieszka w Krakowie.

Źródło: www.facebook.com/Nisza.Wydawnictwo

27.09.2020 | NIEDZIELA | 14:00–15:00 | Gorlickie Centrum Kultury

OD ANTROPOLOGII DO ANTROPOCENU — TOMASZ ULANOWSKI

O powstawaniu Polaków, Wydawnictwo Czarne 2020

Spotkanie autorskie; moderacja: Michał Olszewski

Rozmowa o tym, jak ludzkość, która pojawiła się na Ziemi dopiero co, doprowadziła do tak wielkich zmian ekologicznych, że nawet konserwatywni geologowie nawołują do ogłoszenia nowej epoki — antropocenu. To epoka, która miała zacząć się w połowie XX w., a ślad tego zapisał się w osadach geologicznych na całym świecie. Skończy się zapewne tak samo jak wcześniejsze — wielką katastrofą. Ma jednak szansę dokonać żywota — a my razem z nią — o wiele szybciej niż wszystkie jej poprzedniczki.

O powstawaniu Polaków — W Jaskini Obłazowej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej odkryto ludzkie kości i bumerang wykonany z ciosu mamuta. Znalezisko to liczy około trzydziestu tysięcy lat, moglibyśmy więc ogłosić światu, że najstarszym bumerangiem na świecie rzucał Polak. Problem w tym, że Polska jako państwo liczy sobie niewiele ponad tysiąc lat, a i do tej tezy wielu historyków miałoby zastrzeżenia. Niemniej jest to historyczny bagaż, którego nie można lekceważyć. Co tak naprawdę łączy Polaków, na czym opiera się narodowa tożsamość i skąd się wzięła? Te pytania stawia sobie Tomasz Ulanowski, sięgając w przeszłość znacznie dalej niż do symbolicznego roku 966. Autor rekonstruuje nasz rodowód na podstawie najnowszych badań. Przepytuje paleontologów, archeologów, historyków, genetyków, antropologów i językoznawców, dzięki którym wkraczamy do świata zagadek i tajemnic sprzed tysięcy lat. Niestety odpowiedzi nie są jednoznaczne. Pewne jest tylko jedno: wszyscy jesteśmy dziećmi ewolucji, która toczy się nieprzerwanie od czterech miliardów lat, a każdy Polak to mieszaniec, potomek wiecznego tułacza, który wyszedł z Afryki i zrządzeniem losu znalazł się właśnie tu.

„O powstawaniu Polaków powinno zostać napisane już dawno! Tomasz Ulanowski wiele nam wyjaśnia i otwiera oczy w ważnych dla nas sprawach. Łączy historyczne i biologiczne fakty dotyczące naszego narodu. Dowiecie się od niego, skąd tak naprawdę jesteśmy i dokąd zmierzamy. Każdy Polak, a szczególnie 'prawdziwy Polak', powinien tę książkę mieć i przeczytać, choć w wypadku tych „prawdziwych” zaburzy im ona pewnie prosty obraz świata, jaki mają. Tym bardziej wszystkim ją polecam!” (Adam Wajrak)

TOMASZ ULANOWSKI | Dziennikarz naukowy „Gazety Wyborczej”, autor książek popularnonaukowych, tłumacz. Pisze o antropocenie, zmianach klimatu, środowisku, przyrodzie, ewolucji, antropologii i Kosmosie. Razem z biologiem człowieka prof. Bogusławem Pawłowskim wydał Nagi umysł. Dlaczego jesteśmy, jacy jesteśmy. Ludzka natura bez złudzeń. W tym roku ukazała się jego książka O powstawaniu Polaków.

Źródło: www.czarne.com.pl

27.09.2020 | NIEDZIELA | 15:30–16:30 | Gorlickie Centrum Kultury

TAM, GDZIE NIC NIE MA — PIOTR MARECKI

Polska przydrożna, Wydawnictwo Czarne, 2020

Spotkanie autorskie; moderacja: Darek Foks

Początek piekielnie gorącego lata 2019. 15 dni spędzonych w drodze, 4872 kilometry na liczniku. Setki miasteczek, wsi, wiosek i przysiółków. Drogi, ale częściej bezdroża. Skwar leje się z nieba i nic się nie dzieje. Tylko na Instagramie pojawia się #on_the_road, ale zamiast Route 66 jest w najlepszym razie droga 816. 

Wykładowca UJ i bywalec literackich knajp pewnego dnia znika z Krakowa. Omijając duże miasta, zabytki, kościoły, muzea, jedzie przez krainy kebabów, pizzerii i nieczynnych barów. Przemierza Polskę powiatową, gubiąc się na leśnych żwirówkach i polnych szutrówkach. Z premedytacją nie używa GPS-u, przez co błądzi i nierzadko wraca do miejscowości, w których już był. Zapisuje, co widzi, relacjonuje spotkania z mieszkańcami. Fotografuje przydrożne atrakcje: szyldy, małą gastronomię, geesy, cepeeny, ogródkowe instalacje z opon samochodowych. O tej Polsce opowiada w rozmowach telefonicznych swojej narzeczonej, która razem z kotami została w Krakowie.

„Od czasu Białoszewskiego nic mi takiej radości czytania nie dało. Przecież to jest lepsze niż Białoszewski połączony z reportażem typu 'byliśmy głupi'. Piotr Marecki pojechał w Polskę w ramach wieczoru kawalerskiego, zniknął, wrócił po dwóch tygodniach i napisał najważniejszą książkę o Polsce od dawna. Czytam i czytam, i nie mogę się oderwać. I super zdjęcia też. To będzie hit.” (Ziemowit Szczerek)

„Dochodzi do zderzenia — Polska przydrożna to opowieść mieszczucha, przedstawiciela less waste, człowieka deadlinów i nałogowego użytkownika social-mediów, o Polsce małych miasteczek i wsi, których jedyną funkcją, jest to, że się przez nie przejeżdża. Marecki z dużą dozą fascynacji stara się w tych miejscach znaleźć 'coś więcej'. Z różnym skutkiem. Na szczęście trafili się różni rozmówcy — gawędziarze, cwaniaki, smutasy, trzeźwi i na rauszu. Zwykle skoncentrowani w grupie, przy jedynym otwartym lokalu w okolicy.” (Kuba Krasny, xiegarnia.pl)

PIOTR MARECKI | Pisarz, redaktor, wydawca. Wychował się w Trzcinicy na Podkarpaciu, obecnie mieszka w Krakowie. Pracuje jako profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie zajmuje się mediami cyfrowymi. Był profesorem wizytującym na amerykańskich uczelniach (MIT, Uniwersytet Kolorado w Boulder, Uniwersytet w Rochester). Redaktor naczelny wydawnictwa Korporacja Ha!art. Tworzy literaturę eksperymentalną, m.in. boty, generatory tekstu, poezję flarf, gry. Publikował w „Lampie”, „Kwartalniku Filmowym”, „Tekstach Drugich”, pisał felietony o tematyce kulturalnej do krakowskiej „Gazety Wyborczej” i „Przekroju”. Współautor głośnej antologii młodej literatury polskiej Tekstylia (2002), redaktor słownika młodej polskiej kultury Tekstylia bis (2006). Przeprowadził wywiady-rzeki z Andrzejem Żuławskim (2008, wspólnie z Piotrem Kletowskim), Grzegorzem Królikiewiczem (2010), Piotrem Szulkinem (2012) i Andrzejem Barańskim (2009). W książce Paktofonika. Przewodnik Krytyki Politycznej Macieja Pisuka znalazł się wywiad z autorem przeprowadzony przez Mareckiego. W 2020 w Wydawnictwie Czarne opublikował książkę Polska przydrożna.

Źródło: www.czarne.com.pl

27.09.2020 | NIEDZIELA | 17:00–18:00 | Gorlickie Centrum Kultury

OBŁĘD WĘDROWCZY — WOJCIECH NOWICKI

Cieśniny, Wydawnictwo Czarne, 2019

Spotkanie autorskie; moderacja: Andrzej Stasiuk

On — wędrowiec co rusz tracący równowagę. Oni — przodkowie z linii tych, za których decydowały nogi, opętani niewyjaśnionym pragnieniem, by iść przed siebie. Cierpiący na dromomanię, na obłęd wędrowczy, złączeni niewidzialną nicią szaleńczego porozumienia, nieświadomie, niczym w głębokim śnie, pokonują kolejne kilometry. Burroughsowski Tanger, ciasne zaułki Fezu i Neapolu, spękane uliczki Sofii, tętniący gorączką Stambuł. Za sprawą wyższej konieczności, z nieuświadomionej potrzeby ucieczki, z powodu nieujarzmionego sennowłóctwa. Olśniewająca proza Wojciecha Nowickiego to studium niewyrażonego obłąkania i oszałamiająca przeprawa przez cieśniny szaleństwa, które drzemie w każdym z nas.

„Proza Nowickiego przypomina gęsty, ciemny potok słów, postaci i zdarzeń, które bezlitośnie obmywają czytelnika, wypłukując spod jego nóg resztki stałego gruntu.” (Michał Sowiński, „Tygodnik Powszechny”)

„Wojciech Nowicki daje czytelnikom rzadką okazję obserwowania zachodzących w literaturze przemian u samego początku, w momencie ich kiełkowania. Jeżeli czasem mówi się, że dzięki intuicyjnemu działaniu w języku literatura łapie współczesność, na długo zanim złapią ją publicyści, a nawet filozofowie, to dzieje się to właśnie teraz, właśnie tu, w tej ciemnej i szorstkiej książce projektu Witolda Siemaszkiewicza.” (Zofia Król, dwutygodnik.com)

„Olśniewająca, gorączkowa proza, która to gna przed siebie, jak człowiek dotknięty dromomanią, czyli obłędem wędrowczym, opisywanym przez historyków medycyny i pisarzy, to zwalnia, zanurza się w gęsty, pulsujący tuż pod ziemią, labirynt wspomnień, manii, przeczuć i sennych tęsknot, zakamarków drążonego szaleństwem mózgu i tektonicznych ruchów samej planety.” (Piotr Paziński, zeszytyliterackie.pl)

WOJCIECH NOWICKI | Pisarz, kurator wystaw fotograficznych i recenzent kulinarny. Jego książka Dno oka. Eseje o fotografii (2010) znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike 2011. Wydane w 2013 roku Salki otrzymały Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii esej. Opublikował także Odbicie (2015) i Cieśniny (2019) oraz monografie fotograficzne, m.in.: Jerzy Lewczyński. Pamięć obrazu (2012) czy Zofia Rydet. Zapis socjologiczny (2017). Jego książka Tuż obok wydana wspólnie z Muzeum Etnograficznym (2018) została nominowana do Nagrody Pióro Fredry 2018, a książka Cieśniny otrzymała nominację do Nagrody im. Jana Michalskiego oraz do Nagrody Literackiej Gdynia. Nominowany za całokształt twórczości do Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima 2019. Mieszka w Krakowie.

Źródło: www.czarne.com.pl

27.09.2020 | NIEDZIELA | 18:30–19:30 | Gorlickie Centrum Kultury

SKANDAL STAROŚCI — ZYTA RUDZKA

Krótka wymiana ognia, W.A.B., 2018

Spotkanie autorskie; moderacja: Darek Foks
Z Zytą Rudzką połączymy się internetowo. Widzów zapraszamy do GCK-u, skąd będziemy łączyć się z autorką.

Opowieść zaczyna się na pozór zwyczajnie. Któregoś dnia Romę Dąbrowską, starą poetkę, zaczepia na przystanku młody mężczyzna. Krótkie spotkanie staje się dla niej bolesnym odkryciem — uświadamia sobie, że jej życie erotyczne dobiegło już końca. Odtąd Roma rozpoczyna swój życiowy bilans miłosny: wydobywa z pamięci krótkie chwile namiętności i miłosne wspomnienia. Powoli odkrywa siebie w różnych rolach: córki, żony, pisarki i matki. Wspominając dawne miłostki, zastanawia się, co stało się z jej genialną córką, która pewnego dnia ją opuściła. Odnalezienie jej stanie się dla Romy równie istotne, jak odpowiedź na pytanie, kim właściwie jest ona sama — i kim są dla niej ludzie spotkani niegdyś na życiowej drodze.

Krótka wymiana ognia to przepełniona ironią oraz błyskotliwym humorem opowieść o kobiecie, której ciało, bez jej zgody, postanowiło się zestarzeć. Dawni wielbiciele, byli mężowie, postać matki powracają w groteskowych wizjach bohaterki, która rozpatrując swoje klęski, pozostaje wierna dewizie: „Kiedy jest smutno, to niech będzie chociaż wesoło”.

ZYTA RUDZKA | Pisarka i dramatopisarka. Napisała takie powieści jak Białe klisze, Mykwa, Ślicznotka doktora Josefa, Krótka wymiana ognia, która otrzymała Nagrodę Literacką Gdynia 2018, weszła do finału Nagrody Literackiej Nike 2018 oraz została uznana za jedną z dziesięciu najlepszych polskich książek dekady przez tygodnik „Polityka”. Autorka sztuk teatralnych, m.in. Zimny bufet, Cukier Stanik wyróżnionych Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną oraz Gold Remi na Wordfest Independent Film Festival w Huston.

Źródło: www.gwfoksal.pl

27.09.2020 | NIEDZIELA | 20:00–21:00 | Gorlickie Centrum Kultury

SPOTKANIE Z ZYGMUNTEM HAUPTEM — ANDRZEJ GRABOWSKI

Czytanie

Festiwalowym widzom proponujemy niezwykłe spotkanie z Zygmuntem Hauptem. Zapraszamy na czytanie opowiadań „największego z niesłusznie zapomnianych” polskich pisarzy w interpretacji Andrzeja Grabowskiego.

ANDRZEJ GRABOWSKI | Aktor teatralny, telewizyjny i filmowy. Urodził się w 1952 roku w Chrzanowie. W 1974 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie i rozpoczął karierę aktorską. W tym samym roku debiutował na scenie krakowskiego Teatru im. Słowackiego w spektaklu Karykatury. Od tego czasu grał w Teatrze im. Solskiego w Tarnowie, Teatrze Starym i Teatrze STU w Krakowie oraz w blisko 40 spektaklach Teatru Telewizji. Już na studiach zadebiutował w miniserialu Odejścia, powroty (reż. Wojciech Marczewski). W 1989 zagrał swoją pierwszą większą rolę w filmie Feliksa Falka Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce. Kolejną ważną rolą był udział w serialu Boża podszewka (1997) w reżyserii Izabelli Cywińskiej. Popularność przyniosła mu rola Ferdynanda w serialu Świat według Kiepskich. W dorobku ma ponad 70 ról filmowych. Odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009). 

23–27.09.2020 | Miejska Biblioteka Publiczna w Gorlicach

PACHNĄCA ZIOŁAMI — PRACOWNIA ARTYSTYCZNA „BEZ POŚPIECHU”

Wystawa

„Podstawą naszej pracy jest potrzeba i próba zatrzymania się, wyciszenia, dotarcia do wnętrza siebie i zrozumienia, a także przeżycia emocji, które towarzyszą nam na każdym etapie życia. Chęć poznawania siebie i odnajdywania swojego miejsca w otoczeniu oraz poszukiwanie harmonii i bezpieczeństwa są nieodłącznym elementem naszej pracy.”

Pasją artystów jest grafika ze szczególnym nastawieniem na linoryt — jest to tradycyjna technika rzeźbienia w linoleum stanowiącym matrycę, technika którą zajmują się od kilkunastu lat. Do rzeźbienia używają narzędzi zwanych dłutkami, które umożliwiają „wyrycie” wzorów. Odbitki wykonują na prasie ręcznej, używając czarnej i kolorowej farby drukarskiej. Tworzą również barwne kompozycje z użyciem motywów roślinnych posługując się w tym celu techniką graficzną zwaną monotypią. W swojej ofercie posiadają również prace wykonane techniką szablonu, suchej igły oraz prace wykonane techniką mieszaną. Powstające w ten sposób grafiki są czasochłonne, ale dają oryginalne efekty wizualne i dodają klimatu miejscom, w których są prezentowane.

Pracownia artystyczna „Bez pośpiechu” jest miejscem realizacji pomysłów i marzeń, miejscem kreacji i spełnienia, wyrazem szacunku wobec własnej tożsamości, zgodnym z filozofią slow life. Artyści są członkami Klubu Sztuki im. Alfreda Długosza w Gorlicach oraz Stowarzyszenia Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie. Grafiki prezentowali m.in. w Gorlicach, Szymbarku, Wysowej-Zdrój, Krynicy-Zdrój, Nowym Sączu, Zyndranowej, Siedlcach, Ciężkowicach, Świętochłowicach, Zakopanem, Krakowie, Toruniu, Warszawie, Gdańsku, Bardejowie (Słowacja), Druskiennikach (Litwa), Tokio (Japonia). 

Wystawę można oglądać w godzinach pracy MBP: pon., czw.: 11:00-18:00; wt., śr., pt.: 09:00-16:00, sob., ndz.: zamknięte. Przerwa: 13.00-13.30.

MICHAŁ KOCUR | Uprawiał grafikę w technice linorytu o tematyce cerkiewnej i pejzażowej oraz rysunek ołówkiem i kredką. Na wystawie prezentowane są jego linoryty o tematyce przyrodniczej.

ANTONINA KOCUR | Uprawia grafikę w technice monotypii i suchej igły. Na wystawie prezentuje monotypie o tematyce roślinnej.

LIDIA KOCUR | Absolwentka Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, uprawia grafikę w technice linorytu, monotypii, szablonu i suchej igły, stosuje również technikę mieszaną. Laureatka nagrody Dyrektora Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów oraz dwóch wyróżnień przyznanych podczas Salonów Gorlickich za linoryty. Pracowała w zespole redakcyjnym Stowarzyszenia Międzynarodowe Triennale Grafiki nad albumem Grafika Polska 1950-2000 – laureaci nagród międzynarodowych. Animatorka zajęć plastycznych dla dzieci i dorosłych. Na wystawie prezentuje motywy roślinne, pejzaże z górami Beskidu Niskiego oraz abstrakcje, wykonane w technice monotypii, szablonu i linorytu.

IRENA KOCUR | Absolwentka Uniwersytetu Rzeszowskiego, uprawia grafikę w technice monotypii o tematyce roślinnej i fotografikę. Laureatka dwóch wyróżnień przyznanych podczas Salonów Gorlickich za zestawy fotografii i monotypii. Animatorka zajęć plastycznych dla dzieci i dorosłych. Na wystawie prezentuje monotypie o tematyce roślinnej.

ANNA KOCUR | Absolwentka Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, uprawia grafikę w technice linorytu (o tematyce pejzażowej, sakralnej, ikonograficznej), szablonu, monotypii i suchej igły. Laureatka dwóch wyróżnień przyznanych podczas Salonów Gorlickich za linoryty. Animatorka zajęć plastycznych dla dzieci i dorosłych. Na wystawie prezentuje monotypie o tematyce roślinnej i krajobrazowej oraz abstrakcje.

Źródło: www.bez-pospiechu.com.pl

© FESTIWAL IM. ZYGMUNTA HAUPTA | ZYGMUNT HAUPT FESTIVAL